Visual Basic 6 alternatifleri

Visual Basic benim 3.0 ile tanıştığım ve en son Visual Basic 6'ya kadar takip ettiği Microsoft'un PC için programlama dili... Aslında BASIC programlama ile ilk olarak eski Commodore 64'ümde tanıştığım düşünüldüğünde (yine Microsoft ürünüydü) ilk göz ağrısı olarak her zaman en kolay kullanabildiğimi düşünmüşümdür. Şimdi LG S5000 cep telefonuma Java ile küçük programlar yazarken bile bunun yerine BASIC olsa daha iyi olurdu diye düşünüyorum. Neyse gelelim asıl konuya Visual Basic bildiğimiz anlamda 6'da bitti ve Microsoft bu ürünü desteklemeyi bıraktı. Yerine .NET platformu için kullanılabilen ve Visual Basic programcılarına o güne kadar istedikleri hemen her profesyonel özelliği veren bir hale getirdi. Ama Visual Basic eskisi gibi de olamadı. Artık çok daha karmaşık ve güçlü bir programlama dili olarak daha profesyonellere hitap ediyor. Herşeyden önemlisi .NET özellikle Windows için geliştirilmiş bir Framework olarak aslında Java'dan bir farkı olmayan bir hale geldi. Yani programların çalışması için .NET'in ilgili sürümünün yüklü olması gerekiyor. Dahası Microsoft biraz daha para koparabilir miyim? diyerek bu .NET'i direkt Windows'a entegre etmedi ve ayrı bir yükleme yazılımı olarak sundu. Daha sonra da benim gibi ilk Visual Studio .NET kullanıcılarının hüsranı ile sonuçlandı. Kullanıcılar .NET framework'ü yüklemek için kasıyorlardı. Yani Java gibi oldu. Sonradan Windows 2000'in bile update'leri arasına koyup, sonraki Windowsların bir parçası yapsa da bu bağımlılık bence halen 'gıcık'. Sonuç olarakVisual Basic .NET'le ilk tanışmam soğuk olmuştu.

Hatta bir dönem yayınevinin çıkardığı bir Visual C# kitabı için .NET framework'ü CD ile verebilir miyiz diye Microsoft Türkiye'den izin için bir yazı yazmıştırm. Ben bu dili yaygınlaştıran ve özendiren bir kitabın .NET gibi zaten ücretsiz internetten indirilen bir yazılımı CD'ye ücretsiz koymanın hoş karşılanacağını düşünürken, Microsoft tehditkar bir şekilde koyarsanız 'oyarız' tarzı bir yanıt ile karşılaştığımda çok şaşırmıştım. Yazışmaların bir kopyasını halen saklıyorum. Sonra "Visual Basic 2005 Express" gibi Express adı altında tüm programlama dilini ücretsiz verdiler ve halen veriyorlar ama nafile ben gene soğudum. Neden? Çünkü mentalite basit! "İlk önce ben bunları ne kadar sağarım." Şimdi açık kaynak yazılımları özendirmeye çalışan, Visual Studio bileşenlerini biraz kırpılmış da olsa SQL Server'ı ile birlikte bile ücretsiz kişisel kullanıma açan hatta bunlar ile kişisel ticari yazılım bile yazılmasına izin veren Microsoft eline geçen ilk fırsatta size bir lisans "geçirmeye' çalışacaktır şüpheniz olmasın.

Bu nedenle eskisi gibi o an işimi görecek küçük programlar yazabileceğim Visual Basic alternatiflerini araştırmaya başladım. İşte benim beğendiğim bazıları;

LibertyBasic (http://www.libertybasic.com)

LibertyBASIC Java gibi bir derleme programı içeriyor. Her ne kadar çok basit kullanımlı bir BASIC programı olsa da tek başına çalışan bir program yazmak için bu derlenmiş programı diğer DLL türü programlar ile kombine etmek gerekiyor. Aslında Visual Basic kendisi de Visual Basic runtime libraries ile çalıştığı için ona benziyor diyebiliriz.

LibertyBasic ücretsiz bir sürümü de var; JustBasic (http://www.justbasic.com/)

PureBasic (http://www.purebasic.com)
Gerçekten iyi... Basic dilini kullanan ama kendisi bir C, Delphi gibi derleyici olan bir Basic programı. Bu nedenle derlediği programlar direkt makine kodu olarak derleniyor ve herhanbi bir ek yazılıma gerek duymadan çalıştığı gibi çok da az yer kaplıyor. Bu bakımdan ben bir zamanlar Borland tarafından üretilen TurboBasic'e benzettim. Bir diğer özelliği Linux, AmigaOS gibi işletim sistemlerine portları mümkün...

PureBasic ile yazılmış 3D ve 2D oyunlar var. Bunları görmeniz için internet sitesine koymuşlar. Bu dilin gerçekten ne kadar hızlı olduğunu gösteriyor.

PowerBasic (www.powerbasic.com)
Power Basic Compiler for Windows aynı PureBasic gibi nativecode üreten bir derleyici. Bu nedenle ek bir programa ihtiyaç duymayan Visual Basic programları üreten çok kaliteli ve hızlı derleyici. Üreticileri PowerBasic ile üretilen yazılımların diğer C ve Delphi ile üretilenler kadar hızlı olduklarını iddia ediyor.

Basit bir Windows programı şeklinde pencerede çalışan 'Hello world!" programı 8 KB exe halinde derleniyor ve herhangi bir ek programa gerek olmadan çalışıyor. RealBasic'den çok daha az yer kapladığı kesin.

RealBasic (www.realbasic.com)
En iyisi en sona. Bence VisualBasic'e alternatif olamayacak kadar iyi. Bu Basic sürümü başlı başına bir olay. Tek bir entegre sistem ile hem herhangi bir ek programa ihtiyaç duymayan direkt exe dosyaları üretiyor hem de bu exe dosyalarını hem Windows, hem Linux hem de MacOS X için üretiyor. Hem de bu programlar ilgili işletim sistemlerinin temalarını kullanıyor. Bunu da olabilecek en kolay şekilde yapıyor...

Bütün güncel BASIC derleyicileri arasında en kolay öğrenilen, kullanılan ve en iyi sonuç verenin RealBasic olduğunu düşünüyorum.

Diğerleri
Gambas (http://gambas.sourceforge.net/)
Linux için Visual Basic diyebiliriz. Ama Visual Basic klonu değil! Yani özel tasarlanmış Basic yazımını kullanan bir dil.

Kbasic (http://www.kbasic.com/)
Yine Linux için hazırlanmış bir Basic programı.

FreeBasic (www.freebasic.net)
MS Quick Basic ile uyumlu bir Basic derleyici. Ücretsiz ve açık kaynak. DOS, Linux ve Windows ortamında çalışıyor. Aynı QuickBasic gibi Visual bir geliştrime ortamı değil. Yani formlar üzerinde kod yazmıyorsunuz. Yine de basit programları hızlı derlemek için kullanılabilir.

Basic4GL (http://www.basic4gl.net/)
OpenGL desteği olan bir basic derleyici.

Envelop Basic
Artık üzerinde çalışılmayan Visual Basic 3 klonu.

XBasic (http://www.xbasic.org/)
Ücretsiz açık kaynak Basic programı.

Xblite (http://perso.orange.fr/xblite/index.html)
Ücretsiz açık kaynak Basic dilini kullanan programlama yazılımı. XBasic'in bir varyantı.

MoonRock (http://perso.orange.fr/xblite/index.html)